Làng đá mỹ nghệ Non Nước Ngũ Hành Sơn Đà Nẵng là một trong những làng nghề truyền thống lâu đời nhất Đà Nẵng. Tại Tọa lạc tại phường Hải Hòa, ngay chân núi danh thắng Ngũ Hành Sơn, làng đá non nước được xem là điểm dừng chân không thể thiếu trong hành trình tham quan thành phố Đà Nẵng.
Lịch sử hình thành làng đá mỹ nghệ Non Nước Ngũ Hành Sơn Đà Nẵng
Theo phủ biên tạp lục của Lê Quý Đôn, làng đá mỹ nghệ Non Nước Đà Nẵng được ra đời vào thế kỷ XVIII bởi một người có gốc Thanh Hóa tên Huỳnh Bá Quát. Ông một trong những người con trong một gia đình với truyền thống làm nghề chế tác các tượng đá nên Huỳnh Bá Quát có sự am hiểu tường tận chọn vân đá cũng như điêu khắc. Vào nửa đầu thế kỷ XVII, khi di cư đến Non Nước lập nghiệp, nhận thấy rằng cụm núi đá cẩm thạch này quý giá, ông đã đục đẽo thành những tấm bia mộ, ra công khai thác, tạo thành hình cối xay, cối giã tiêu, giã thuốc và rất nhiều món đồ bán cho cư dân quanh vùng.
Công việc chế tác đá lúc ban đầu được thực hiện trong lúc nông nhàn để kiếm thêm nhu nhập cho mình. Sau đó, nhận thấy lợi thuận mang lại, ông đã truyền dạy cho con cháu mình ở gia đình và những người thân cận trong vùng, từ đó dần dần hình thành một làng nghề truyền thống.
Những sản phẩm tại Làng đá mỹ nghệ Non Nước tại Đà Nẵng
Nghề chế tác đá phát triển thịnh vượng dưới thời Nguyễn. Nhằm ngăn chặn các cư dân ở làng Quán Khái – ngôi làng được làm nghề chế tác đá dưới chân núi Non Nước – khai thác đá với quy mô lớn sẽ làm làm mất đi vẻ đẹp vốn có của Ngũ Hành Sơn Đà Nẵng, nên đã có rất nhiều các chỉ thị ban hành ra cấm phải khai thác đá để làm thủ công, hay việc điêu khắc bán ra ngoài tỉnh đã được ban bố.
Lin quan tới việc hình thành ra các làng đá mỹ nghệ Non Nước Đà Nẵng, nhiều câu chuyện nói về Huỳnh Bá Quát cũng được người dân truyền tai nhau. Người dân kể lại rằng, Huỳnh Bá Quát có một người anh trai sinh đôi có tài chọn vân đá, điêu khắc nhưng không tài giỏi như ông. Người anh Huỳnh Bá Quát chế tạo những sản phẩm thông dụng, dễ nhầm lẫn với người khác. Còn nếu ông thì thích làm ra với những gì gần gũi nhất với cuộc sống cũng như con trâu nằm nhai cỏ, có thôn nữ mang giỏ trái cây… Vì vậy, dù khó lòng phân biệt được hai người nhưng khi nhìn vào sản phẩm, người dân trong vùng biết ngay của người anh, đâu cũng là của người em. Với tiếng đồn lành đồn xa, một hôm nào đó, công sứ Pháp mang theo bức chân dung hoàng đế Pháp đến đặt hàng Huỳnh Bá Quát. Thế nhưng, ông đã từ chối tới việc chỉ làm được những gì gần gũi nhất hoàng đế Pháp đã quá xa lạ chính vì thế mà ông không làm được. Biết Huỳnh Bá Quát chống đối, viên công sứ đã ra lệnh bắt giam. Hắn sẽ định ngay sáng hôm sau cho ngựa chiến giẫm nát đôi bàn tay của ông để không còn làm được sản phẩm nào nữa. Trong tối hôm đó, người anh có thể bí mật đánh tráo. Chính vì thế mới có làng đá mỹ nghệ Non Nước như ngày nay.
